Op dinsdag 26 mei 2020 vond het Verantwoordingsdebat plaats. Dit debat volgde op Verantwoordingsdag dat zes dagen eerder plaatsvond. De voorzitter van de Tweede Kamer ontving die dag de jaarverslagen van 2019 van het Rijk en de ministeries, en de Algemene Rekenkamer velde haar oordeel over de behaalde resultaten. Verantwoordingsdag 2020 stond ondanks de zwarte cijfers in het teken van de huidige crisis. Na het doorvoeren van initiële corona-maatregelen is de parlementaire agenda de afgelopen weken weer langzaamaan uitgebreid. Mede hierdoor ging het Verantwoordingsdebat van dit jaar niet alleen over de analyses van 2019, maar werd minister van financiën Wopke Hoekstra ook bevraagd over de corona-aanpak. Deze aanpak heeft immers onvermijdelijke gevolgen voor het komende begrotingsjaar, en de gezondheid van onze staatskas.
Kritisch evalueren
Een van de gevoeligste kritieken van de Rekenkamer was de aankoop van KLM-Air France aandelen door het Rijk, die als onrechtmatig is bestempeld. Minister Hoekstra zou de Tweede Kamer onvoldoende betrokken hebben bij deze aankoop. Hoekstra aanvaarde de kritiek, en beloofde om volgend jaar “een beter rapportcijfer te krijgen”. Deze beloften staan door de coronacrisis zondermeer in een ander daglicht, aangezien dit soort staatsinjecties in de nabije toekomst een belangrijk onderdeel kan vormen van ons economische crisisplan. Soortgelijke kritieken waren een terugkerend onderwerp: de torenhoge uitgaven van het Rijk om de economie op de been te houden moeten kritisch geanalyseerd kunnen worden, mede door ons parlement. Minister Hoekstra gaf toe dat de omvang van de huidige economische maatregelen ons ertoe dwingt om de komende tijd “kritische noten met elkaar te kraken”.
Noodpakket 3.0?
Het zal niet meer lang duren voordat we het einde van het tweede noodpakket naderen. Tijdens het Verantwoordingsdebat is met name gesproken over de evaluatie van deze twee noodpakketten. Hoe en wanneer gaat er teruggekeken worden op de gekozen strategieën? Van het eerste noodpakket van eerder dit jaar is al duidelijk geworden wat er beter kon en welke gemaakte keuzes tot fouten hebben geleid. Zo is bijvoorbeeld discussie ontstaan over het schrappen van de ontslagboete. Deze was onderdeel van pakket 1.0, maar is door het kabinet weggelaten uit pakket 2.0. Volgens de linkse oppositie is dit niet gewenst ten tijde van economische onzekerheid. Door middel van dit soort analyse en discussie zal ook naar het huidige noodpakket gekeken gaan worden, aangezien een noodpakket 3.0 niet ondenkbaar lijkt. Meerdere Tweede Kamerleden vroegen Minister Hoekstra wat hij geleerd heeft van de huidige crisis. Volgens Hoekstra zijn deze vragen nog te voorbarig: “dat vraagt wel om veel introspectie op een moment dat we er nog vol mee bezig zijn … ik denk dus dat dat moment van lessen trekken op een iets later moment moet liggen”. Dat latere moment komt volgens Hoekstra waarschijnlijk na Prinsjesdag, dit jaar op 17 september. Tot die tijd wordt namelijk nog hard gewerkt aan de Miljoenennota die, zoals zoveel dingen dit jaar, in het teken zal staan van de coronacrisis.
Door: Sebastiaan de Voogd
Dit artikel is het derde artikel in een drieluik
