Het kerstreces is aangebroken en politici kunnen zich gaan opladen voor een boeiend en bijzonder 2019. Waar kunnen we nu al op anticiperen? En wat zal er veranderen in de politiek? In dit drieluik staat IvCB stil bij drie onderwerpen die in 2019 in elk geval in de spotlights zullen staan: de Provinciale Statenverkiezingen, de Europese verkiezingen en de gevolgen van de Brexit, en afsluitend het Klimaatakkoord.
We trappen af met een korte analyse over de invloed van de Eerste Kamer in 2019.
Deel 1 – de Eerste Kamer
Woensdag 20 maart 2019 mag Nederland naar de stembus voor de Provinciale Statenverkiezingen. Aangezien de leden van de Provinciale Staten kiezen wie er in de Eerste Kamer komt, en de peilingen momenteel niet gunstig zijn voor de coalitie, kan Rutte III de meerderheid in de Eerste Kamer wel eens verliezen. Als de coalitie in de Eerste Kamer de meerderheid verliest zal het nog lastig worden om wetsvoorstellen er door te krijgen. Vooral bij wetsvoorstellen die gevoelig liggen.
En juist komend jaar worden een aantal gevoelige dossiers behandeld. Maar is een meerderheid in de Eerste Kamer dan een gegarandeerd succes? Nee, want zelfs met een meerderheid in de Eerste Kamer redt een wetsvoorstel het niet altijd. Tijdens het Kabinet Rutte II strandde de voorgestelde wijziging van de Grondwet over de vrije artsenkeuze in Artikel 13. De Eerste Kamer maakte haar functie als ‘Kamer van Reflectie’ waar toen leden van de eigen coalitie tegen de wetswijziging stemden.
Het is goed om te weten waar Senatoren in het bijzonder op letten en wat voor hen cruciaal is bij het maken van een afweging. Dit is niet alleen van belang voor de coalitie maar ook voor bedrijven, brancheorganisaties en NGOs die zeker willen zijn dat hun belangen voldoende worden meegenomen in een wetsvoorstel.
Een minderheid in de Eerste Kamer betekent dat er al in de Tweede Kamer met een aantal oppositie partijen overlegd moet worden. Het sluiten van een compromis binnen de huidige coalitie neemt veel tijd in beslag. Het betrekken van een vijfde en zesde partij zal het besluitvormingsproces zeker niet versnellen. Als de coalitie in 2019 te maken krijgt met een minderheid in de Eerste Kamer is de kans groot dat GroenLinks en de SGP betrokken worden. Zij stellen zich in het debat het meest bereid willend op, terwijl de PvdA de deur dicht lijkt te hebben gegooid. Zo kan het zomaar dat een kleine partij als de SGP meer invloed gaat uitoefenen dan het aantal zetels doet vermoeden.
Auteurs: Nynke de Jong en Guido Montulet
